Konut Krizine Derinlemesine Bir Bakış: Son Yıllarda Kira Artışlarının Gelirlere Oranı Nasıl Değişti?
Türkiye’de son 2 yıldır konut kelimesi kullanılırken ‘kriz’ kelimesini kullanmak kural haline geldi. Büyük şehirlerde başlayan sorun büyüdü ve ülkeyi kasıp kavurdu. Enflasyonun yanı sıra sektörel iç dinamiklerin de etkisiyle konut fiyatlarında yaşanan artış kiraları da yükseltti. Bu artış küçük şehirlerde taban fiyat artışıyla orantılı olurken fazla hissedilmezken büyük şehirlerde adeta konut sorunu yarattı. Şehir plancısı Buğra Gökçe artışın ne kadar yüksek olduğunu gösterdi.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı ve şehir plancısı Dr. Buğra Gökçe, paylaştığı derlemelerde kira artışlarının gerçekliğini grafik ve rakamlarla ortaya koydu.
Gökçe, ‘Nisan 2019 – Nisan 2023 döneminde konut kiralarındaki değişim’ tablosunu gösterirken, ‘2019 Nisan ayında 81 ilde ortalama kira bedeli aylık 728 TL iken bugün 5058 TL’ye çıktı. Artış oranı yüzde 583.’ da algılıyor.
“Türkiye’de 2019 Nisan ayında kira bedeli ortalama fiyatın sadece yüzde 27’si iken bugün yüzde 45’e ulaştı.”
Yani TÜİK’in açıkladığı ortalama gelir düzeyine göre kiralar maaşın veya aylık gelirin dörtte birinden yarı yarıya arttı. Diğer bir bulgu ise ‘Muğla’da kira bedeli ortalama ücretin yüzde 187’si, Antalya’da yüzde 120 ve İstanbul’da yüzde 117’dir.’ oluyor.
Büyükşehirlerdeki tablo Türkiye ortalamasından çok farklı” dedi.
2019 – 2023 Nisan döneminde 30 büyükşehirde ortalama kira artış oranı yüzde 697 oldu. Artış Antalya’da yüzde 1.109, Mersin’de yüzde 963, Muğla’da yüzde 935, Ankara’da yüzde 833 ve İstanbul’da yüzde 713 oldu.
Kıyı kesimlerde Rusya-Ukrayna savaşının etkisi baskınken, metropollerde hem arsa maliyetlerinin hem de yabancıya satışların birincil etkileri olduğu biliniyor.
“Örneğin Antalya ve İstanbul’da ortalama kira bedeli taban fiyatın 1,5 katı. Muğla’da kira bedeli asgari ücretin 2,5 katına çıktı. 30 büyükşehirde ortalama kira bedeli asgari ücretin yüzde 79’unu geçiyor” .”
“Sığınmacıların yoğun olarak yaşadığı ilk 10 ilde kira fiyatlarındaki artış Türkiye ortalamasının üzerinde. Kira fiyatları yüzde 702 arttı.”
Bu illerde kiranın asgari ücrete oranı 2019’da yüzde 46 iken bugün yüzde 86’ya yükseldi. Yani asgari ücret, kira bedeli karşısında erimiş durumda.
“Konut krizi sanıldığından daha derin.” Gökçe, “Özellikle Türkiye nüfusunun yüzde 75’inin yaşadığı 30 büyük şehirde ücretlilerin gelirlerinin değerli bir kısmı konut kiralamaya gidiyor. Sözlerini kullanıyor ve devam ediyor.
Türkiye önümüzdeki yıllarda konut krizini çözmek için çok önemli ve devrim niteliğinde adımlar atmazsa bu kriz derinleşecek ve Cumhuriyet tarihimizin en ciddi konut kriziyle karşı karşıya kalacağız. Bu üzücü tabloyu dikkatinize sunuyorum.
Gökçe’nin paylaşımlarına gelen yorumlar da ağır geldi.
Konut krizindeki sorunlardan hükümeti sorumlu tutanlar varken,
Gelişmiş ülkelerde ciddi boyutlara ulaştığı bilinen evsizlik sorununa da gönderme yapıldı.
Nedenleri sorgulanırken,
Ev sahipleri de kiracılar kadar sıkıntılıydı. Ama telaffuzları zordu.
?
?
Sizce bir konut, konut veya kira krizimiz var mı?
Bu artışlar gerçek mi yoksa fırsatçı mı?
Yorumlarda buluşalım.
